Тапсырма. «Плогиат деген не?» хабарлама дайындау

3-тапсырма. Берілген тұжырымдарға сүйеніп,ойыңызды анық, ашық көрсетіңіз, кейс дайындаңыз.

Мысалы: Мамандық бір-ақ рет біржола таңдалады деген оймен келісуге болмайды. Жағдайға байланысты әр адамның жаңа мамандықты игеруге құқығы бар, сәйкес мамандықты атқаруға болады....

• Мамандық бір-ақ рет біржола таңдалады.

• Мамандық таңдау қалтаның қалың болуына байланысты.

• Мамандық адамның қабілетіне, бейімділігіне байланысты.

• Отбасы мен достарыңның ақылына сүйеніп, мамандық таңдауға болады.

• Қартайғанда да мамандық таңдауға болады.

• Жақсы білім алу үшін, қымбат оқу орнына түсу керек.

• Ақша болса, мамандық қажет емес.

• Мамандық таңдауда психологтың көмегі қажет.

• Мамандық таңдаудағы басты өлшем – қызығу мен қоғамдық сұраныстың сәйкестігі

• Таңдайтын мамандығымды болашақ табысым анықтайды.

• Мамандық таңдау – күн көріс қамы.

ГРАММАТИКАЛЫҚ ТҮСІНІКТЕМЕ

Сөз тіркесінің екі сыңары бір-бірімен ешбір жалғаулықсыз қатар не алшақ тұрып байланысатын сөз тіркесінқабыса байланысқан сөз тіркесідейміз. Мәселен, алтын сағат, жеті келді, биік мансап.

4-тапсырма. Мәтінге жоспар құрыңыз, сол бойынша мазмұнын айтыңыз.

Мамандардың болжамы бойынша инженерлік мамандықтар алдыңғы орынға шығады. Батыс капиталы ресейлік нарыққа кіру арқылы бірінші қадамдарын жасауда. Қазір кәсіби инженерлерге, техникалық мамандарға және өндірісте орта буын басқарушыға тапшылық туындап жатқаны рас. Ағылшын немесе кез келген басқа еуропа тілін білетін техникалық, экономикалық, заңгерлік мамандықтар мамандары жоғары бағаланады. Инженер-маркетологтардың және менеджерлердің талап етілуі өнеркәсіптің барлық салаларында күн санап өсіп келеді.

Сондай-ақ, IT және компьютерлік аппараттық қамтамасыз етуді өңдеушілерге, бағдарламашыларға да сұраныс жоғары. Бағдарламашы – бұл бағдарламалық қамтамасыз етуді жасайтын және оның жұмыс қабілеттілігін қолдайтын маман. Қазіргі заманда фирма имиджі және сайты – ұйымның сенімділігі мен деңгей көрсеткіші. Сондықтан, IT мамандары қоғамда өте маңызды. Демек, веб-дизайнер – ең жоғары төленетін «компьютерлік» мамандықтардың бірі болып отыр.

(Ғаламтор материалдарынан)

5-тапсырма. Тақырыпқа қатысты төмендегі етістіктермен сөйлемдер құрастырыңыз.

Қалыптасу, жаңарту, орталықсыздандыру, кеңейту, дамыту, жүзеге асыру, даярлау, күшейту, жетілдіру, үлес қосу, нығайту.

3-сабақ

Лексикалық тақырып: Көп салалы оқу орны

Грамматикалық тақырып: Сөйлем. Жай сөйлем

1-тапсырма. Берілген сөздер мен сөз тіркестерін қазақ тіліне аударып, тақырыпқа сай шағын әңгіме құрастырыңыз.

2-тапсырма. Мәтінді оқып, нақты деректерді жазып алыңыз.

Жоғары оқу орындарының ішінде Орталық және Солтүстік Қазақстан өңіріндегі ірі аграрлық білім ордасы, астанамыздың алғашқы жоғары оқу орны – С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті. Университет 1957 жылы Ақмола ауылшаруашылық институты ретінде құрылды.
Бүгінде университет агротехникалық деп аталғанымен, тар бағытты емес, керісінше, көп бейінді білім ордасы болып табылады: ауылшаруашылық және техникалық бағыттағы мамандықтардан басқа білім беру, өнер, қызмет көрсету, әлеуметтік игілік және бизнес бағытындағы мамандар даярланады. Университеттің астананың ежелгі оқу орны ретінде өзіндік ғылыми мектебі бар, сол мектептің негізінде қазіргі профессорлық-оқытушылар құрамы қалыптасқан.
Университет бүгінде жоғарғы оқу орнында және жоғарғы оқу орнынан кейінгі дайындық жүйесі бар біртұтас оқу, ғылыми-әдістемелік кешенді құрайды. Қазіргі кезде университетте 43 кафедра бар. Қазіргі кезде университеттің сегіз факультететінде 10000-ға жуық студент жаратылыс ғылымдары, әлеуметтік ғылымдар және бизнес, гуманитарлық, техникалық, ауылшаруашылық, білім беру ғылымдары болып жіктелетін мамандықтар тобы бойынша 37 бакалавриат, 24 магистратура, 6 PhD докторантура мамандықтары бойынша білім алуда. Сонымен қатар 5 бакалавриат, 3 магистратура мамандықтары бойынша көптілді оқу үрдісі жүзеге асырылуда. Білім беру үдерісін 650 оқытушы, оның ішінде 353 ғылым докторы мен кандидаты жүргізеді. Жарты ғасырдан астам уақытта еліміздің агроөнеркәсіп кешенінің түрлі саласына 55 мыңға жуық жоғары білікті мамандар даярланды. Олар табанды еңбектерімен мемлекет экономикасын дамытуға лайықты үлес қосты және қосып келеді. Университет өз түлектерін мақтан етеді. Олардың арасында ҚР Президенті Әкімшілігінің, Премьер-Министр Кеңсесінің қызметкерлері, ҚР Парламенті Сенаты мен Мәжілісінің депутаттары, елшілер, көрнекі ғалымдар, ғылым докторлары мен кандидаттары, облыс, қала, аудан әкімдері, ірі кәсіпорындар мен агроқұрылымдардың басшылары, халық шаруашылығы салаларының мамандары бар.

Университет білім беруде келесі бағыттарға басымдық береді: экономиканың аграрлық саласына сапалы мамандар дайындау, оқу орнының рейтингі мен бәсекеге қабілеттілігін республика деңгейінде, сонымен қатар халықаралық деңгейде арттыру, әлемдік білім және ғылым кеңістігіне ойдағыдай қауымдасу. Оларды жүзеге асыру үшін университет қазіргі заманғы басқару жүйесін, оқытудың жаңа технологияларын енгізуде, материалдық-техникалық базасын нығайтты, өндіріс орындарымен, жұмыс берушілермен, ғылыми зерттеу институттары және орталықтармен өзара ынтымақтастықтың тиімді жүйесін қалыптастырды, ғылыми базасын нығайтты және одан әрі нығайта түсуде.

Университет бүгінде көптеген көрсеткіштер бойынша елорданың ғана емес, жалпы еліміздің білім ордалары арасында көшбасшы болып табылады, ол еліміздің отыз техникалық оқу орындарының арасында үздік үштік қатарында. Оқу орны еліміздің білім-ғылым саласында ғана емес, шетелдік білім кеңістігінде жоғары беделге ие. Ресей, АҚШ, Германия, Франция, Түркия, Италия, Израил, Қытай, Моңғолия, Малайзия, Чехия, Польша т.б. елдердің бірқатар білім және ғылым орталықтарымен тығыз байланыста жұмыс істейді.

Университетте мамандар даярлауда төмендегідей факультеттер жұмыс істейді: агрономия, сәулет өнері, ветеринария және мал шаруашылығы технологиясы, жерге орналастыру, компьютерлік жүйелер және кәсіптік білім беру, техникалық, энергетикалық, экономика, сырттай оқу факультеттері, әскери кафедра.

3-тапсырма. С.Сейфуллинатындағы ҚАТУ жайлы таныстырылым әзірлеңіздер.

ГРАММАТИКАЛЫҚ ТҮСІНІКТЕМЕ

Қандай да бір тиянақты ойды білдіріп, белгілі бір дауыс ырғағымен айтылатын бір ғана сөз немесе сөздердің тіркесін, я сөздер тобын сөйлем деп атаймыз. Сөйлем беретін ойға қатысына және құрамына қарай жай сөйлем және құрмалас сөйлем болып екіге бөлінеді. Жай сөйлем бір ғана ойды білдіріп, бір ғана предикаттық қатынастан (бір бастауыш, бір баяндауыш немесе бастауышсыз, тек қана бір баяндауыштан) тұрса, құрмалас сөйлем екі немесе одан да көп ойды білдіріп, екі не одан да көп предикаттық қатынастан тұрады. Мәселен, Қазақтан шыққан қаншама зиялыларбар. Бұл сөйлемнің құрамында зиялылар деген бір бастауыш және бар деген бір баяндауыш бар. Ол үнемі ізденіс үстінде жүреді, сондықтан да оны әр түрлі ұйымдаржұмысқа шақырып жатады. Бұл сөйлем екі жай сөйлемнен құралған. Бірінші сөйлемнің бастауышы – ол, баяндауышы – ізденіс үстінде жүреді, екінші сөйлемнің бастауышы – әр түрлі ұйымдар, баяндауышы – жұмысқа шақырып жатады.

4-тапсырма. Мәтінді оқып, сөйлемдердің қалай жасалып тұрғанын айтыңыз.

Болашақта ең талап етілетін мамандықтар нанотехнологиямен байланысты. Нанотехнология – бұл молекулалармен және атомдармен жұмыста негізделген технологиялар. Нанотехнологиялар үш бөлікке бөлуге болатын үлкен сала: микроүлгілерді өндіру, наноөлшемдегі роботтарды шығару және атомдық деңгейдегі инженерия.

Болжамдар бойынша, нанотехнологиялармен байланысты барлық мамандықтар талап етіледі. Қазірдің өзінде нанотехнологиялар машина жасау, ғарыш технологиялары, тағамдық өнеркәсіп, медицина және т.б. салаларды қамтитыны белгілі.

Бүгінгі күні биотехнология жақсы дамыған. Биотехнологиялар ауыл шаруашылығында кеңінен қолданылады, онда гендік инженерия мен микробиология көмегімен гендік түрлендірілген өнімдер алынады. Биотехнологиялар молекулярлы медицинада, биофармацевтикалық өндірісте және басқа да салаларда қолданылады. Биотехнология – биологиялық жүйелер мен олардың элементтерін пайдаланатын технологиялар. Бұл сала (биотехнология) күн санап өріс алуда. Қазіргі уақытта электроника мен биотехнологиялар түйісуіндегі мамандықтар алдыңғы қатарға шығуда. Қоғам ондай маманнан электроникада да, биоинженерияда да терең білімді қажет етеді. Болашақта биочиптермен жұмыс істеу алдыңғы орынға шығуы мүмкін. Сондықтан бұл – жақын болашақтың ісі деуге де болады.

5-тапсырма. Төмендегі мәтінді қазақ тіліне аударыңыз.

На свете существует огромное количество специальностей и профессий, о которых мы даже не слышали. Правда, и о тех профессиях, которые хорошо нам знакомы, мы знаем очень немного. Ну, к примеру, можете вы сказать, сколько блюд должен уметь готовить повар среднего ресторана, или какой длительности рабочий день у экономиста. Предлагаю ознакомиться с разными профессиями как бы изнутри. Сами специалисты будут давать один совет, который формулируется всего одним предложением. Представители различных профессий будут говорить нам, что мы в первую очередь должны знать об этих профессиях, или давать общие советы. В общем, предлагаю попробовать

СӨЖ №2

1-тапсырма.«Білім туралы Заң» конспект жазыңыздар;

2-тапсырма.«С.Сейфуллин атындағы ҚАТУ даярлайтын мамандықтар бағыты» таныстырылым жасау;

3- тапсырма. Әр түрлі мамандық бағыты жайлы кейс жасаңыздар;

ІІІ модуль

1-сабақ

Лексикалық тақырыбы: Кәсіби сала субъектілері

Грамматикалық тақырыбы: Сөйлемнің айтылу мақсатына қарай түрлері. Хабарлы сөйлем

1-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, жоспар құрыңыз.

Коммерциялық шаруашылық жүргізуші субъектілер табыс (пайда) алу мақсатында құрылады. Олар өзінің қызметін мынадай нысандарда жүзеге асыра алады: мемлекеттік және муниципалдық кәсіпорындар; шаруашылық қоғамдар мен серіктестіктер; өндірістік кооператиптер. Коммерциялық негіздерде материалдық өндіріс саласы кәсіпорындарының басым бөлігі және материалдық емес сала ұйымдары мен мекемелерінің едәуір бөлігі жұмыс істейді: коммерциялық банктер, сақтық ұйымдары, қаржы секторының басқа мекемелері (жинақ ақша-депозит мекемелері, инвестициялық қорлар, қор биржалары, бағалы қағаздар рыногы мен ақша-кредит нарықтарына қызмет көрсететін әр түрлі мекемелер), сауда-делдалдық кәсіпорындар, ерікті қоғамдық қорлар, трасттық компаниялар және басқалары.

Өзін-өзі қаржыландыру – нарықтық экономика жағдайында кәсіпорындардың шаруашылық қызметінің табысты болуының міндетті шарты. Бұл қағидат өнім өндіру мен кәсіпорынның өндірістік-техникалық базасын ұлғайту жөніндегі шығындардың толық өтелуіне негізделеді, ол әрбір кәсіпорын өзінің ағымдағы және күрделі шығындарын меншікті көздері есебінен жауып отыратындығын білдіреді. Қаражаттардың уақытша жетіспеушілігі кезінде оған деген қажеттілік банктің қысқа мерзімді несиелері мен коммерциялық несие есебінен (ағымдағы шығындарға пайдаланылады) және ұзақ мерзімді несиелер есебінен (күрделі жұмсалымға пайдаланылады) қамтамасыз етілуі мүмкін. Олар кәсіпорынның қарамағында қалатын пайданың есебінен өтелінеді.

(Ғаламтор материалдарынан)

2-тапсырма. Өз мамандығыңыздың субъектілері жайлы ақпарат дайындаңыз.

1) Кәсіби субъектілер атаулары

2) Олардың мақсаттары мен жоспары

3) Олардың қызметіне сипаттама

4) Мемлекеттік органдармен қарым-қатынастары

ГРАММАТИКАЛЫҚ ТҮСІНІКТЕМЕ

Сөйлем интонациясына, айтылу мақсатына қарай хабарлы, сұраулы, лепті, бұйрықты сөйлем болып төртке бөлінеді.

Белгілі бір оқиға, құбылыс, іс-әрекет туралы хабарлау, баяндау, суреттеу мақсатында айтылған сөйлем хабарлы сөйлем деп аталады.

Хабарлы сөйлемге тән негізгі белгілер:

1) хабарлау, баяндау, суреттеу мақсатында айтылады;

2) белгілі бір шаққа қатысты болады (өткен шақ, осы шақ, келер шақ);

3) айтушының іс-әрекетке көзқарасын, ой-пікірін білдіреді;

4) хабарлы сөйлемде дауыс ырғағы бірте-бірте көтеріліп, соңына қарай бәсеңдейді;

5) хабарлы сөйлемнен соң нүкте қойылады.

Хабарлы сөйлем өз ішінен бірнеше түрге бөлінеді: баяндау мәнді хабарлы сөйлем, сипаттау, ия суреттеу мәнді хабарлы сөйлем, түсіндіру мәнді хабарлы сөйлем.

Баяндау мәнді хабарлы сөйлембірдеңенің не бір істің, оқиғаның мән жайын баяндау мақсатында айтылатын сөйлем. Мәселен, Кемел кеш қайта үйіне оралды.

Бір нәрсені сипаттау немесе суреттеу үшін құрылған сөйлемді суреттеу мәнді хабарлы сөйлемдейміз. Мәселен, Каспийдің асау толқындары жағаға ұрады. Теңіз жағалауында топ-топ шағалалар жиналған.

Қандай да бір құбылысты, оқиғаны түсіндіру мақсатымен құрылған хабарлы сөйлемнің түрін түсіндіру мәнді хабарлы сөйлем деп атаймыз. Табақ тартар – күйеу жігітке төс салып ұсынылған табаққа оның берер кәдесі (ақша салуы).

3-тапсырма. Берілген сөз тіркестерімен әр түрлі шақта тұратындай етіп хабарлы сөйлемдер құраңыз.

Қаржыландыру, нарықтық экономика, кәсіпорындар, өнім өндіру, меншік көздері, қаражаттардың жетіспеушілігі, ұзақ мерзімді, пайда есебі.

4- тапсырма. Мәтінді орыс тіліне аударыңыз.

Қазақстан ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру мен өңдеу әлемдік көшбасшылардың қатарында бола алады. Елімізде ауыл шаруашылығын дамытудың зор әлеуеті бар. Таяудағы 7-8 жылда Шығыс Еуропалық елдердің ауыл шаруашылығының даму деңгейіне жету біздің еліміздің қалпына келуі болып табылады. Осы мақсатқа жету үшін Отандық ауыл шаруашылығының өнімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру қажет.

«Ауылым – алтын бесігім» деген қанатты сөз бар. Шындығында, ауыл – қазақ рухының, дәстүрлі шаруашылығының алтын бесігі. Ендеше ауылды түлету, ауыл шаруашылығын өркендету халқымыз бен Отанымызды түлету деп түсінген жөн. Сол ауыл мен ауыл шаруашылығының алдында тұрған міндеттерге жастар да өз үлесін қосады.

5-тапсырма. «Ауылым – алтын бесігім» тақырыбына эссе жазыңыз.

2-сабақ

Лексикалық тақырып: Мекеме

Грамматикалық тақырып: Сұраулы сөйлем

1-тапсырма: Мәтінді оқып, негізгі ақпараттарды жазыңыз.

Қазақ астық және оның өнімдерін өңдеу ғылыми-зерттеу институты 1958 жылы 1 маусымда құрылды. Негізгі ғылыми-зерттеу бағыттары: агроөнеркәсіп салалары мен нан өнімдері жүйесінде ғылыми-техникалық прогресті жеделдетуге бағытталған іргелі және қолданбалы зерттеулерді дамыту; жиналған астықты сақтау, тазалау және өңдеуге арналған тиімді технологиялар мен технологиялық құралдарды дайындау.

1935 жылы 1 ақпанда Қазақ егіншілік ғылыми-зерттеу институты (Қазақ ЕШҒЗИ) құрылды. Негізгі ғылыми-зерттеу жұмыстарының бағыттары: егін шаруашылығының генофондын құру, пайдалану және сақтау; физиология, генетика, биохимия, биотехнология, т.б. биология ғылымдарының қазіргі заманғы әдістерін пайдаланып, дәнді, дәнді бұршақ, жарна, дәрілік, техниканың дақылдардың өнімділігі жоғары, төзімді, бейімделгіш жаңа сорттары мен гибридтерін алу; өнімділігі жоғары да сапалы тұқымдар өндірісі; топырақтық-климаттық белдемдер бойынша егін шаруашылығының аймақтық тиімділігі жоғары топырақ, су, ресурс үнемдеуші агроландшафтылық жүйелерінің негізгі буындарын дамытып жетілдіру; топырақ құнарлығының ұдайы ұлғаймалы жаңартуды ескере отырып, ауыл шаруашылығы дақылдар өнімінің тұрақты түсімін қамтамасыз ететін тыңайтқыштарды ұтымды пайдалану жүйелерін, негізгі егіс дақылдарын өңдеудің ресурс пен энергияны үнемді жұмсайтын, экологиялық таза технологияларын жасау және оны экологиялық тұрғыдан бағалау.

(Қазақстан энциклопедиясынан)